جمعیت سالمند کشور آلمان باعث شده که دولت بهطور جدی به دنبال جذب نیروی کار جوان و متخصص از سایر کشورها باشد. در همین راستا موسساتی در زمینه اعزام نیروی کار به آلمان فعالیت میکنند که مسیر رفتن و زندگی به این کشور را برای داوطلبان راحتتر کردهاند. در این مقاله به طور جامع به موضوع اعزام نیروی کار به آلمان، مزایای آن، شرایط، هزینهها، روشها و مراحل اعزام میپردازیم.
مزایای اعزام نیروی کار به آلمان برای ایرانیان
آلمان با اقتصاد قوی و بازار کار متنوع، برای نیروی کار ماهر از جمله ایرانیان مناسب است. برخی از مزایای اصلی اعزام نیروی کار به آلمان عبارتند از:
- درآمد بالا و استاندارد زندگی بهتر
- امنیت شغلی و فرصتهای توسعه حرفهای
- زیرساختهای پیشرفته و خدمات عمومی باکیفیت
- جامعه چندفرهنگی و حمایت از مهاجران
- مسیر روشن برای اقامت دائم و تابعیت
هزینههای اعزام نیروی کار به آلمان
در جدول زیر، هزینههای اصلی مرتبط با اعزام نیروی کار به المان را توضیح داده ایم:
| لیست هزینهها | مبلغ تقریبی (یورو) |
| هزینه ویزای کاری | ۷۵ |
| هزینه اجازه اقامت | ۵۰–۱۰۰ |
| ترجمه و تأیید مدارک | ۲۰۰–۵۰۰ |
| کلاسهای زبان آلمانی | ۳۰۰–۱٬۰۰۰ |
| بیمه درمانی برای ۶ ماه اول | ۴۰۰–۸۰۰ |
| بلیط هواپیما | ۳۰۰–۷۰۰ |
| تمکن مالی مورد نیاز برای ویزای جستجوی کار | ۵٬۰۰۰–۶٬۰۰۰ |
| هزینه مشاوره و خدمات موسسه اعزام نیروی کار به آلمان | ۵۰۰–۲٬۰۰۰ |
شرایط و الزامات اعزام نیروی کار به آلمان
برای اعزام نیروی کار به آلمان و دریافت ویزای کار، متقاضیان باید شرایط لازم را داشته باشند. مهمترین شرایط و الزامات اعزام نیروی کار به آلمان به شرح زیر است:
- مهم ترین شرایط اعزام نیروی کار به آلمان این است که فرد متقاضی باید یک مدرک تحصیلی دانشگاهی یا گواهی مهارتی فنی و حرفهای قابل قبول ارائه کند. مدرک تحصیلی یا فنی شما باید توسط مراجع مربوطه در آلمان ارزشیابی و معادلسازی شود.
- داشتن سابقه کار در حوزه تخصصی خود یک امتیاز بزرگ و از شرایط اعزام نیروی کار به آلمان محسوب میشود. هرچه تجربه کاری بیشتری در رشته خود داشته باشید، شانس اشتغال شما در آلمان بالاتر میرود.
- تسلط به زبان یکی از الزامات مهم برای کار در آلمان است. اگرچه در برخی شرکتهای بینالمللی زبان انگلیسی پذیرفته میشود، اما در بیشتر مشاغل مخصوصاً رشتههای فنی، دانستن زبان آلمانی حداقل در سطح A2 یا B1 ضروری است.
- خوشبختانه قانون آلمان محدودیت سنی ثابتی برای ویزای کار تعیین نکرده است؛ با این حال اگر سن شما بالای ۴۵ سال باشد، باید نشان دهید که حقوق سالانه شما حداقل مقدار مشخصی است.
- ارائه گواهی تمکن مالی برای ماههای اولیه زندگی در آلمان در زمان درخواست ویزا ضروری است؛ معمولاً سفارت آلمان نیاز دارد متقاضی نشان دهد توانایی تامین هزینه حداقل ۴۵ یورو در روز را در ابتدای ورود دارد.
- مانند بسیاری از کشورها، ارائه گواهی عدم سوء پیشینه کیفری و گواهی سلامت پزشکی برای اطمینان از سلامت جسمی و روحی متقاضی ممکن است موردنیاز باشد.
- در برخی موارد، اداره فدرال کاریابی آلمان (BA) باید پیشنهاد شغلی شما را تایید کند. این اداره بررسی میکند که حقوق و شرایط شغلی شما مطابق استانداردهای آلمان باشد و همچنین هیچ متقاضی بومی واجد شرایط برای آن شغل در آلمان در دسترس نیست.
مدارک لازم برای اعزام نیرو کار به آلمان
بعد از بررسی شرایط اعزام نیروی کار به آلمان، مدارک ضروری و مهم برای اعزام نیروی کار به آلمان میتوان موارد زیر را گفت:
- فرم تکمیلشده درخواست ویزای کار آلمان
- پاسپورت معتبر با حداقل ۱۲-۱۸ ماه اعتبار و کپی از صفحات آن
- ترجمه رسمی شناسنامه و کارت ملی
- قرارداد کاری یا نامه پیشنهاد شغل از کارفرمای آلمانی که عنوان شغل، حقوق سالانه و مدت قرارداد در آن ذکر شده باشد.
- مدارک تحصیلی و فنی (دیپلم، دانشنامه، گواهی فنی حرفهای و ریزنمرات) به همراه ترجمه رسمی و در صورت امکان تاییدیه ارزیابی مثل تایید ZAB
- گواهی سوابق شغلی (مانند سابقه بیمه، نامه کارفرماهای قبلی)
- مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی (برای رشتههای فنی معمولا آلمانی حداقل A2 یا B1 توصیه میشود.)
- گواهی عدم سوء پیشینه با ترجمه رسمی
- گواهی سلامت پزشکی در صورت نیاز
- بیمه مسافرتی با پوشش حداقل ۳۰هزار یورو (برای مدت ۳ ماه نخست اقامت)
- رسید پرداخت هزینه درخواست ویزا (که حدود 75 یورو است)
تمام مدارک باید به زبان آلمانی یا انگلیسی ترجمه رسمی شده و معمولا دو سری کپی از همه مدارک نیز لازم است.
(تصویر: شرایط و مدارک اعزام نیرو به آلمان وزارت کار)
مراحل مهم برای اعزام نیروی کار به آلمان
برای دریافت ویزای کار آلمان (چه از طریق جابآفر و چه از طریق جستجوی کار)، لازم است یکسری مراحل را به ترتیب طی کنید و مدارک مشخصی را آماده نمایید. در ادامه مراحل مهم را توضیح میدهیم:
تحقیق و کسب اطلاعات اولیه
پیش از هر چیز مطمئن شوید که از شرایط کلی کار در آلمان آگاهی دارید. وبسایتهای رسمی مانند ” Make it in Germany “یا سفارت آلمان بهترین منابع برای اطلاعات بهروز هستند.
ارزیابی مدارک تحصیلی و فنی
اگر مدرک دانشگاهی دارید، از طریق سامانه Anabin یا ZAB آن را ارزیابی کنید که آیا دانشگاه و رشته شما مورد تایید آلمان است. اگر مدرک فنی حرفهای دارید، تحقیق کنید که معادل آلمانی آن چیست و آیا نیاز به طی فرآیند معادلسازی (Anerkennung) دارد. داشتن تاییدیه ارزیابی مدرک یک امتیاز بزرگ در روند کاریابی و ویزا خواهد بود.
یادگیری زبان و کسب مهارتهای مکمل
همزمان با آمادهسازی مدارک، روی زبان آلمانی خود کار کنید. تلاش کنید حداقل مدرک A2 یا B1 آلمانی را کسب کنید. همچنین اگر مهارت فنی شما نیازمند آموزش مکمل است (مثلاً یادگیری نرمافزارهای تخصصی، استانداردهای ایمنی اروپا و …)، در این مدت خود را تقویت کنید.
جستجوی کار و دریافت پیشنهاد شغلی
مهمترین مرحله عملی، کاریابی است. شما میتوانید از ایران به صورت آنلاین به جستجوی فرصتهای شغلی در آلمان بپردازید. وبسایتهای کاریابی معتبری نظیر Indeed، LinkedIn، XING، StepStone و سایت آژانس استخدام فدرال آلمان (Jobbörse) محلهای خوبی برای شروع هستند. همچنین میتوانید با موسسه اعزام نیرو کار به آلمان یا کاریابیهای بینالمللی دارای مجوز وزارت کار ایران همکاری کنید.
آمادهسازی و ترجمه مدارک
پس از دریافت یک یا چند پیشنهاد شغلی (یا در صورت اقدام برای ویزای جستجوی کار)، باید مدارک خود را تکمیل کنید.
رزرو وقت سفارت و ارائه مدارک
بعد از تکمیل مدارک، از طریق سامانه آنلاین سفارت آلمان برای وقت مصاحبه ویزا اقدام کنید. به دلیل تقاضای زیاد، ممکن است دریافت وقت چند هفته تا چند ماه طول بکشد، بنابراین در اولین فرصت ممکن وقت بگیرید. در روز مصاحبه، باید شخصاً در سفارت حاضر شوید و مدارک را تحویل دهید
انتظار برای پاسخ و صدور ویزا
بررسی درخواست ویزای کار معمولاً بین ۶ تا ۱۲ هفته زمان میبرد (گاهی بیشتر). این فرآیند شامل اخذ تاییدیه اداره کار آلمان توسط سفارت است و پس از آن تصمیمگیری نهایی انجام میشود.
(تصویر: مراحل مهم برای اعزام نیروی کار به المان)
اعزام نیروی کار به آلمان از طریق فنی حرفه ای
یکی از مسیرهای مهم اعزام نیروی کار به آلمان از طریق فنی حرفه ای است. آلمان از سال ۲۰۲۰ با اجرای قانون نیروی کار ماهر (Fachkräfteeinwanderungsgesetz) زمینه را برای جذب متخصصان دارای مدارک فنی (غیردانشگاهی) فراهمتر کرده است.
- شرط اصلی برای اعزام نیروی کار به آلمان از طریق فنی حرفه ای، شناخته شدن مدرک فنی شما در آلمان است. برای این کار ممکن است نیاز به طی کردن فرآیند Anerkennung یا معادلسازی مدارک باشد. برخی از حرفهها در آلمان reguliert یا دارای استاندارد تنظیمشده هستند بنابراین قبل از اشتغال باید مدرک و صلاحیت شما توسط مراجع مربوطه تایید شود.
- بسیاری از مشاغل فنی و صنعتی در فهرست مشاغل مورد نیاز آلمان قرار دارند. به عنوان مثال رشتههایی مثل تکنسینهای تاسیسات، برقکاران، جوشکاران، مکانیکها، نجارها، تعمیرکاران دستگاههای صنعتی و … بهشدت در بازار کار آلمان تقاضا دارند.
- برخی متقاضیان دارای مدارک فنی ممکن است نیاز داشته باشند پس از ورود به آلمان، در دورههای آموزشی کوتاهمدت یا کارآموزی شرکت کنند تا کاملا با استانداردهای کار آشنا شوند. علاوه بر فنی و حرفه ای، اعزام نیرو به آلمان وزارت کار نیز امکان پذیر است.
- خبر خوب برای افراد ماهر فنی این است که آلمان اخیرا یک سیستم امتیازبندی به نام فرصتکارت (Chancenkarte) معرفی کرده است. این ویزای جستجوی کار آلمان به شما اجازه میدهد بدون جابآفر قبلی، به مدت مشخصی (۶ یا ۱۲ ماه) به آلمان آمده و به دنبال کار بگردید. برای دریافت این کارت شانس، باید امتیازات کافی کسب کنید که بر اساس معیارهایی نظیر مدرک تحصیلی یا فنی قابلقبول، سن، سابقه کار، مهارت زبان و ارتباطات قبلی با آلمان محاسبه میشود.
درآمد در برخی رشتههای مهم در آلمان
یکی از دغدغههای متقاضیان کار در خارج از کشور، آگاهی از سطح درآمد مشاغل فنی و وضعیت تقاضای آنها در کشور مقصد است. در جدول زیر میانگین درآمد ناخالص ماهانه چند رشته را بیان کرده ایم:
| رشته فنی | میانگین درآمد ناخالص ماهانه |
| برقکار (Electrician) | حدود 3000 یورو |
| جوشکار (Welder) | حدود 3200 یورو |
| مکانیک خودرو (Auto Mechanic) | حدود 3000 یورو |
| لولهکش (Plumber) | حدود 3300 یورو |
| نجار (Carpenter) | حدود 2800 یورو |
| پرستار (Nurse) | 2,800 – 4,000 |
| متخصص IT | 4,600 – 6,000 |
| مهندس (Engineer) | 3,300 – 5,500 |
| معلم (Teacher) | 3,300 – 4,800 |
روشهای اعزام نیروی کار به آلمان
این روشها شامل ویزای کاری، کارت آبی اتحادیه اروپا، ویزای جستجوی کار و کارت شانس هستند که هر یک شرایط و مزایای خاص خود را دارند.
ویزای کاری آلمان (Employment Visa)
ویزای کاری آلمان برای افرادی است که پیشنهاد شغلی مشخصی از یک کارفرمای آلمانی دریافت کردهاند. برای دریافت این ویزا، متقاضی باید مدرک زبان، تمکن مالی، مدارک تحصیلی یا فنی حرفهای معادل با استانداردهای آلمان را ارائه دهد و تجربه کاری مرتبط با شغل پیشنهادی داشته باشد.
کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card)
در این روش متقاضیان باید مدرک دانشگاهی معتبر و پیشنهاد شغلی با حقوق سالیانه حداقل ۴۵٬۳۰۰ یورو داشته باشند. داشتن تجربه کاری مرتبط و تسلط به زبان آلمانی یا انگلیسی نیز از الزامات این برنامه است. کارت آبی به مدت چهار سال صادر میشود.
ویزای جستجوی کار (Job Seeker Visa)
ویزای جستجوی کار به افراد اجازه میدهد تا به مدت شش ماه در آلمان اقامت داشته و به دنبال فرصتهای شغلی بگردند. این ویزا برای افرادی مناسب است که مدرک تحصیلی یا فنی حرفهای معادل با استانداردهای آلمان به همراه تجربه کاری دارند.
کارت شانس (Opportunity Card)
کارت شانس، که از ژوئن ۲۰۲۴ معرفی شده است، به افراد ماهر از کشورهای غیر اتحادیه اروپا اجازه میدهد تا به مدت یک سال در آلمان اقامت داشته و به دنبال شغل بگردند. این کارت بر اساس سیستم امتیازدهی اعطا میشود و متقاضیان باید حداقل شش امتیاز کسب کنند.)
دلایل اصلی رد شدن درخواست کار در آلمان
مهمترین دلایل ریجکت شدن درخواستهای شغلی شامل موارد زیر است:
عدم احراز شرایط تخصصی طبق قانون اشتغال آلمان
یکی از مهمترین پیششرطهای ورود برای کار در آلمان، داشتن مدرک تخصصی یا تحصیلی معتبر از نظر دولت فدرال است. در صورتی که:
- مدرک در پایگاه اطلاعاتی anabin ارزشیابی نشده باشد یا
- فرایند معادلسازی از سوی اداره ZAB انجام نشده باشد
پرونده از سوی ZAV رد خواهد شد. در مشاغل فنی، این موضوع اهمیت بیشتری دارد و بدون تأیید مهارت فنی، مجوز اشتغال صادر نمیشود.
عدم انطباق موقعیت شغلی با صلاحیت متقاضی
اگر عنوان شغلی پیشنهادشده با رزومه حرفهای، تحصیلات یا مهارتهای فرد منطبق نباشد، پرونده از سوی ZAV یا سفارت رد خواهد شد. این موضوع بهویژه در مورد مشاغلی که نیاز به مجوز رسمی در آلمان دارند (مانند پرستاری، پزشکی، برخی رشتههای فنی یا آموزشی)، بهشدت حساس است.
نداشتن مدرک زبان معتبر
در بسیاری از مشاغل، تسلط به زبان آلمانی سطح B1 یا B2 ضروری است. عدم ارائه مدرک معتبر مانند Goethe، Telc یا ÖSDیا عدم اثبات توانایی زبانی در مصاحبه، میتواند باعث رد پرونده شود.
عدم تمکن مالی یا مستندات مالی نامعتبر
در بررسی پرونده، توانایی مالی فرد برای تأمین هزینههای اولیه زندگی در آلمان اهمیت دارد. در صورت عدم ارائه گردش حساب معتبر، یا وجود تضاد در مبالغ و اسناد مالی، درخواست ممکن است ریجکت شود.
ایراد در قرارداد کاری یا عدم تأیید کارفرما
در مواردی که قرارداد کاری:
- از سوی کارفرمای غیرمعتبر صادر شده باشد
- شامل اطلاعات ناقص (حقوق، ساعات کاری، وظایف شغلی) باشد
- یا تطابقی با قوانین حداقل دستمزد نداشته باشد
اداره کار یا سفارت ممکن است پرونده را رد کند.
نقص یا تناقض در مدارک
پروندههایی که دارای موارد زیر باشند در اغلب موارد رد میشوند:
- ترجمههای غیررسمی یا ناقص
- مدارک ناقص یا قدیمی
- تناقض بین اطلاعات فرمها و مدارک ضمیمه
عدم اقناع در مصاحبه سفارت
در مصاحبه، افسر پرونده به مواردی مانند درک واقعی از موقعیت شغلی، هدفگذاری حرفهای و انسجام بین رزومه و قرارداد توجه میکند. پاسخهای کلی یا ناهماهنگ با مدارک، یکی از دلایل شایع رد شدن درخواست است.
برای گرفتن تأییدیه کار در آلمان، این موارد را جدی بگیرید
برای جلوگیری از رد شدن درخواست کار در آلمان، مهم است که مدارک تحصیلی و حرفهای بهدرستی ارزیابی شوند، قرارداد کاری با کارفرمای معتبر و مطابق قوانین آلمان تنظیم شده باشد، سطح زبان متناسب با شغل اثبات شود، و تمام مدارک بهصورت رسمی، دقیق و بدون تناقض ارائه گردند. داشتن آمادگی برای مصاحبه و آشنایی با جزئیات شغل و شرکت، نقش مهمی در جلب نظر سفارت دارد. بررسی دقیق چکلیست سفارت و مشورت با افراد متخصص، میتواند از اشتباهات پرهزینه جلوگیری کند.
سخن پایانی
در این مقاله باهم بررسی کردیم که چرا آلمان به نیروی کار خارجی نیاز دارد و چگونه قوانین خود را برای جذب متخصصان (از مهندس گرفته تا تکنسین فنی) آسان کرده است. از روشهایی مانند ویزای کاری، کارت آبی اتحادیه اروپا و کارت شانس امکان اعزام نیرو به آلمان وجود دارد. رفتن به آلمان و اعزام نیروی کار به این کشور نیازمند برنامهریزی دقیق، یادگیری مداوم و تلاش برای ادغام در جامعه جدید است.
سوالات متداول
- آیا مدارک فنی حرفهای ایران در آلمان معتبر است؟
مدارک فنی حرفهای ایران در صورت تطابق با استانداردهای بینالمللی قابل معادلسازی در آلمان هستند. فرآیند ارزیابی از طریق نهادهایی مانند ProRecognition یا وبسایت Anerkennung-in-Deutschland انجام میشود.
- برای کار در آلمان تا چه حد باید زبان آلمانی بلد باشیم؟
برای مشاغل فنی، سطح A2 یا B1 کافی است
- حداکثر سن برای دریافت ویزای کار آلمان چقدر است؟
محدودیت سنی خاصی وجود ندارد، اما بهتر است متقاضیان زیر ۴۵ سال داشته باشند.